Γράφει η Έφη Κυρικάκη, Change Agent, Ιnternational NLP Trainer
Καθώς οι ρυθμοί της καθημερινότητας γίνονται όλο και πιο πιεστικοί αλλά και επειδή η διάδραση με άλλους μπορεί να είναι απρόβλεπτη, οι συγκρούσεις ήταν και θα είναι μέρος της ζωής. Το πώς αντιδρούμε σε αυτές δείχνει πολλά για εμάς και μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην προσωπική και επαγγελματική μας ζωή.
H Βιρτζίνια Satir ήταν μια άκρως αποτελεσματική οικογενειακή θεραπεύτρια, μια από τις πρωτοπόρους της συστημικής προσέγγισης. Η Satir επιτύγχανε ταχύτατα αποτελέσματα χρησιμοποιώντας πέντε Επικοινωνιακούς Τύπους για να προσδιορίσει την συμπεριφορά των εμπλεκομένων. Λόγω της εξαιρετικής αποτελεσματικότητας της προσέγγισης της Satir, ο Richard Bandler και ο John Grinder, εμπνευστές του Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού (NLP) τις υιοθέτησαν σαν ένα μοντέλο αριστείας στην βελτίωση της αποτελεσματικότητας της επικοινωνίας.
Οι πέντε Επικοινωνιακοί Τύποι της Virginia Satir
Κατά την Satir, οι τέσσερις επικοινωνιακοί τύποι έχουν τρόπους αντίδρασης που προκαλούν συγκρούσεις ενώ μόνο ένας επιδυκνείει συμπεριφορά που συντελεί στην επίλυση τους.
Οι 5 τύποι Satir είναι:
- ο Κατήγορος
- ο Κατευναστής
- ο Υπολογιστής
- ο Κλόουν
- ο Εξισορροπιστής
-
Ο Κατήγορος
Ο Κατήγορος πάντα βρίσκει λάθη στην συμπεριφορά των άλλων — ποτέ δεν αποδέχεται την δική του ευθύνη αλλά κατηγορεί κάποιον ή κάτι άλλο. Ο Κατήγορος κρύβει ένα αίσθημα αποξένωσης και μοναξιάς πίσω από μια σκληρή και αυτάρεσκη μάσκα και είναι πιο πιθανό να ξεκινήσει μια σύγκρουση.
-
Ο Κατευναστής (μη διεκδικητικός)
Σκοπός της ζωής του Κατευναστη είναι να ευχαριστεί τους άλλους. Διακρίνεται για την μη διεκδικητική συμπεριφορά του και αποφεύγει τις συγκρούσεις πάση θυσία ενώ σπάνια διαφωνεί. Του είναι σημαντική η έγκριση και κύρια ανησυχία του είναι πώς τον αντιλαμβάνονται οι άλλοι.
-
Ο Υπολογιστής
Η συμπεριφορά του Υπολογιστή είναι εξαιρετικά «ορθή» αλλά δεν εμφανίζει κανένα συναίσθημα, συγκαλύπτοντας έτσι την ευπάθεια που τον βασανίζει. Συχνά δίνει την εντύπωση ότι είναι ψυχρός ή αναίσθητος. Εσωτερικά ένας Υπολογιστής μπορεί να είναι ένα πυροτέχνημα από συναισθήματα ενώ εμφανίζεται πολύ ήρεμος και υπερ-ορθολογιστής εξωτερικά. Συχνά κάνει γενικά επικριτικά σχόλια, υπονοώντας ότι η δική του κρίση είναι γενικά αποδεκτή.
-
Ο Κλόουν
Ο Κλόουν επιδιώκει να τραβήξει την προσοχή για να αντισταθμίσει τα συναισθήματα μοναξιάς ή ανεπάρκειας που τον κατέχουν. Αντί για θετική δράση, καταφεύγει σε μια ποικιλία συναισθημάτων από θυμό έως ενοχή για ν’ αποφύγει ζητήματα ή να χειραγωγήσει τα αισθήματα των άλλων. Η συμπεριφορά των Κλόουν ποικίλει και ενσωματώνει στοιχεία από τον Κατήγορο και τον Υπολογιστή.
-
Ο Εξισορροπιστής (αποφασιστικός)
Οι Εξισορροπιστές έχουν συναισθηματική ισορροπία και μπορούν να συνδεθούν με κάθε άνθρωπο. Είναι σταθεροί και στόχος τους είναι η επίλυση του προβλήματος με αμοιβαίο όφελος. Η αυτοεκτίμηση τους σπάνια απειλείται και υπάρχει αρμονία ανάμεσα στις λέξεις, στον τόνο της φωνής, στην γλώσσα του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου, που όλα δίνουν το ίδιο μήνυμα. Ο τρόπος επικοινωνίας αυτού του τύπου τείνει στην επίλυση συγκρούσεων και διευκολύνει την επαφή. Ο Εξισορροπιστής είναι ο μόνος επικοινωνιακός τύπος που έχει αυθεντικές αντιδράσεις σε πραγματικό χρόνο καθώς οι αντιδράσεις όλων των άλλων τύπων είναι το αποτέλεσμα αρνητικών συναισθημάτων και εσωτερικών διεργασιών.
Χαρακτηριστικά του Εξισορροπιστή
Είναι προφανές ότι η συμπεριφορά του Εξισορροπιστή είναι η πιο αποτελεσματική για την δημιουργική επίλυση προβλημάτων. Καθώς η στάση του σώματος τους επικοινωνεί την ιδέα ότι λένε αυτό που σκέφτονται και αισθάνονται, η όλη συμπεριφορά τους γίνεται αντιληπτή ως ισορροπημένη, αυθεντική και σε αρμονία με τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους. Οι Εξισορροπιστές διακρίνονται για τις ακόλουθες ιδιότητες:
- αναζητούν λύσεις
- έχουν μια συνειδητή θετική πρόθεση πίσω από ό, τι κάνουν
- κατέχουν ισχυρές θετικές πεποιθήσεις για τον εαυτό τους και τους άλλους.
- λειτουργούν από ισχυρές προσωπικές αξίες
- εστιάζουν σε θετικές διανοητικές εικόνες
- είναι ευέλικτοι στην συμπεριφορά τους κατά την επικοινωνία με τους άλλους.
- συνδέονται με τους άλλους πριν προσπαθήσουν να επηρεάσουν
Συμπερασματα
Η Virginia Satir χρησιμοποιούσε τους Επικοινωνιακούς Τύπους για να βοηθήσει τους πελάτες της να συνειδητοποιήσουν την ασυνεπή τους συμπεριφορά, την συμπεριφορά με άλλα λόγια όπου άλλα αισθάνεται κανείς και άλλα προσπαθεί να πει με την γλώσσα του σώματος (όπως το ψεύτικο χαμόγελο). Είναι καλό να θυμόμαστε ότι, ακόμη και αν εμείς προσπαθούμε ίσως να αποκρύψουμε το πρόβλημα, το σώμα εκπέμπει τα δικά του μηνύματα. Οι συνομιλητές μας ασυναίσθητα κατανοούν την ασυνέπεια και έτσι δημιουργείται σύγκρουση. Είναι πολύ ενδιαφέρον να παρατηρεί κανείς τις κατηγορίες Satir σε δράση κάθε μέρα καθώς οι διαπροσωπικές σχέσεις αποκτούν νέο νόημα παρατηρώντας τους συνομιλητές μας μέσα από αυτό το πρίσμα.
Πώς μπορεί να βοηθήσει η γνώση των Τύπων της Satir;
- Αναγνώρισε την επιρροή των κατηγοριών Satir. Όταν συνειδητοποιεί κανείς πως λειτουργούν οι τύποι Satir στον εαυτο του και τους άλλους, έχει στα χέρια του ένα ισχυρό εργαλείο ισχυρής επίδρασης και θετικής επιρροής.
- Άλλαξε την συμπεριφορά σου. Μια από τις πιο σημαντικές αρχές στο NLP είναι ότι ο άνθρωπος δεν είναι η συμπεριφορά του! Αν οι τωρινές επικοινωνιακές συμπεριφορές σου δεν σε εξυπηρετούν, μπορείς και είναι στο χέρι σου να τις αλλάξεις.
- Υιοθέτησε την αποφασιστική συμπεριφορά του εξισορροπιστή για να επιτυγχάνεις ευκολότερα λύση στις κρίσεις. Καθώς δεν κρύβουν τα συναισθήματά τους και δρουν σε αρμονία με αυτά, οι εξισορροπιστές μπορούν να εστιάζουν στην επίλυση του προβλήματος ενώ παράλληλα να έχουν επίγνωση της οπτικής και των αισθημάτων των άλλων.
Ήδη πολλοί μιλούν για την θετική επιρροή που είχε στην προσωπική και επαγγελματική τους ζωή το ότι έμαθαν την λεκτική και μη λεκτική συμπεριφορά του κάθε Επικοινωνιακού Τύπου Satir.
Μάθε περισσότερα για το Proton Classic NLP Practitioner, την εκπαίδευση που ανοίγει νέους ορίζοντες στην επικοινωνία σου!
Ενημερώσου τώρα …. απλά γιατί το παρόν σου ειναι το σύνολο των επιλογών σου!
